Hoe wordt karnemelk gemaakt?

Van oudsher werd karnemelk gezien als een bijproduct van boter. Bij Engelsen staat karnemelk daarom bekend als buttermilk. Aan rauwe melk werd een mengsel van melkzuurbacteriën (zuurstel) toegevoegd. Deze melk werd vervolgens gekarnd, oftelwel in beweging gebracht. Hierdoor scheidden de samengeklonterde vetdeeltjes (de boter) van de vloeistof (de karnemelk).

Tegenwoordig produceert de levensmiddelenindustrie op een veel grotere schaal karnemelk. Het is niet langer meer een bijproduct van boter, maar een eindproduct van magere melk. Door middel van melkzuurbacteriën vindt er een omzetting (fermentatie) plaats van lactose (melksuiker) naar melkzuur. Hierdoor ontstaat karnemelk.

Strepen op je glas

Een merkwaardig verschijnsel dat gepaard gaat met karnemelk is het ontstaan van strepen aan de binnenkant van je glas. Nadat je je glas hebt leeggedronken, ontstaan er verticale strepen. Hoe komt dat?

Het heeft te maken met de melkzuur in de karnemelk. De melkzuur zorgt ervoor dat de eiwitten in de karnemelk stukgaan en daardoor samenklonteren. Aanvankelijk blijven deze relatief zware eiwitdeeltjes aan de binnenkant van jouw glas plakken, maar na verloop van tijd glijden zij - strepen achterlatend - naar beneden.

Vitamines en mineralen

Net als alle andere zuivelproducten bevat karnemelk goede voedingsstoffen, zoals eiwit, vitamine B2, vitamine B12 en calcium. Karnemelk en alle andere bij voorkeur magere zuivelproducten staan daarom in de Schijf van Vijf. Het Voedingscentrum adviseert om dagelijks 300 tot 600 gram melk en melkproducten te eten en/of drinken. Bijvoorbeeld melk, (drink)yoghurt, kwark, vla, zuivelspread, kaas en hüttenkäse.

Het is niet raadzaam om meer melk en melkproducten te eten en/of drinken dan je dagelijks nodig hebt, omdat de productie van voedsel (en dus ook melkproducten) invloed heeft op het milieu (duurzaamheid). Denk bijvoorbeeld maar eens aan de rauwe melkproductie van de koe, transport van de melk naar de fabriek en de verwerking van melk tot karnemelk. Al deze stappen hebben invloed op de uitstoot van broeikasgassen.

Met recht het magerst

Als we de voedingswaarde van karnemelk vergelijken met de voedingswaarden van magere, halfvolle en volle melk, dan is karnemelk met recht het magerste zuivelproduct. Het bevat namelijk de minste hoeveelheid: energie (kilocalorieën), eiwit (caseïne en wei), koolhydraten, vitamine B2, vitamine B12, calcium en kalium.

Verder bevat karnemelk ongeveer dezelfde hoeveelheid essentiële aminozuren als magere melk. Essentiële aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten die het lichaam niet zelf kan maken. Deze moet je dus via jouw voeding binnenkrijgen.

Karnemelktips

Karnemelk kun je natuurlijk zo uit het pak drinken, maar je kunt deze melk ook gebruiken om mee te bakken, of in een marinade. Wat dacht je bijvoorbeeld van havermoutpannenkoeken, cake en koekjes van karnemelk? Het vervangen van zure room door karnemelk? Of lamsschouderlapjes, kip en aardappelgratin in een marinade van karnemelk?

Karnemelk is een mager zuivelproduct dat gezonde voedingsstoffen levert en kan bijdragen aan een gezond gewicht. Dus wat denk je ervan? Toch maar een glaasje karnemelk?

Voedingswaarden van verschillende soorten melk

Dit zit er in de verschillende soorten melk, per 100 gram.