Van welke geneesmiddelen krijg je droge ogen?

Droge ogen (keratoconjunctivitis sicca) zijn het gevolg van een verminderde traanproductie of een verminderde kwaliteit van de traanfilm. Het geeft de volgende symptomen:

• Een branderig, moe, stekend of drukkend gevoel
• Jeukende ogen
• Het gevoel alsof er zand in je ogen zit
• Slijmdraden in je ogen
• Je oogleden zitten vastgeplakt en er zitten korstjes op, vooral ’s ochtends
• Wazig zien
• Rode ogen
• Tranende ogen

Er zijn tal van oorzaken van droge ogen. Contactlensdragers hebben er bijvoorbeeld relatief veel last van. Maar het kan ook komen door het laseren van de ogen of door ziektes, zoals diabetes, reumatoïde artritis, de ziekte van Graves of het syndroom van Sjögren. Hormonale veranderingen (zwangerschap, overgang), te weinig knipperen of vitamine A-gebrek kunnen ook droge ogen veroorzaken. Wat veel mensen echter niet weten, is dat droge ogen ook een bijwerking van bepaalde geneesmiddelen kan zijn. Welke geneesmiddelen kunnen droge ogen als neveneffect hebben?

Medicijnen die droge ogen kunnen veroorzaken:

• Acetylsalicylzuur ('asperine') en andere bloedverdunners
• Anticholinergica: deze middelen worden onder andere gebruikt bij een overactieve blaas (oxybutynine, tolterodine, solifenacine), de ziekte van Parkinson (Akineton, Artane), darmspasmen (Buscopan), chronische bronchitis en COPD (ipratropium, Spiriva).
• Anticonceptiepillen
• Antidepressiva: vooral de tricyclische antidepressiva, zoals amitriptyline en nortriptyline kunnen droge ogen als bijwerking hebben.
• Anti-epileptica: carbamazepine en oxcarbazepine
• Antihistaminica: middelen die worden gebruikt tegen allergieën, zoals loratadine en cetirizine.
• Bètablokkers: worden onder andere gebruikt bij hoge bloeddruk (bloeddrukverlagers) en bij diverse hartaandoeningen, maar ook ter preventie van migraineaanvallen. Voorbeelden zijn metoprolol en atenolol.
• Diuretica ('plaspillen'): vochtafdrijvende geneesmiddelen, zoals hydrochloorthiazide, furosemide en bumetanide, die meestal bij hoge bloeddruk, bij hartfalen of bij dikke enkels (oedeem) worden gebruikt.
• Isotretinoïne: een geneesmiddel tegen een ernstige vorm van acne.
• Kalmeringsmiddelen, zoals oxazepam en diazepam kunnen vooral bij mensen die contactlezen dragen droge ogen veroorzaken.
• Neuroleptica: neuroleptica wordt gebruikt tegen waanvoorstellingen, verwardheid, hallucinaties enzovoort. Deze houden vaak de overdracht van dopamine in de hersenen tegen en zorgen voor verschillende bijwerkingen. Ook ogen kunnen hierdoor uitdrogen. 
• Sommige oogdruppels
• Trihexyfenidyl: Trihecyfenidyl wordt vooral gebruikt bij de behandeling van de ziekte van Parkinson. Het medicijn werkt ontspannend op de spieren van de inwendige organen. Onder andere kan de uitscheiding van de speeksel- en traanklieren worden afgeremd, wat leidt tot een droge mond en droge ogen.

Is er iets aan die droge ogen te doen?

Je kunt je specialist vragen over het mogelijk is van geneesmiddel te wisselen naar een medicijn dat deze bijwerking niet heeft. De symptomen kun je verminderen door gebruik te maken van kunsttranen. Dit zijn oogdruppels die voorzien zijn van een bevochtigingsmiddel. Hierdoor wordt het traanvocht in het oog dikker en bevochtigt het het oogoppervlak bij een gevoel van droge ogen. Kunsttranen zijn drie tot vier uur achter elkaar werkzaam.