Een vitaminepilletje of een appel?

Frans Kok, hoogleraar Voeding en Gezondheid van de afdeling Humane Voeding aan de Universiteit van Wageningen: "We moeten proberen onze basisvoeding in ere te herstellen."

"Aan de universiteit onderzoeken we welke voedingsstoffen een nuttig of juist negatief effect hebben op de gezondheid. Voeding heeft ook invloed op onze hersenen. Met een MRI-scan kunnen we zien hoe de hersenen reageren wanneer iemand chocola eet of water drinkt. In de hersenen komen de signalen samen die aangeven of iets lekker is of niet, of we genoeg gegeten hebben of nog trek hebben. Door alle onderzoeken, ook wereldwijd, weten we al heel veel over de invloed van voeding op ons lichaam. Die wetenschap geven we door."

"Eind 2006 gaf een commissie van de Gezondheidsraad, waarvan ik voorzitter was, de wetenschappelijk onderbouwde 'Richtlijnen goede voeding' aan het Voedingscentrum. Wanneer je gevarieerd eet, krijg je alle stoffen binnen die je nodig hebt. Het slikken van multivitamine is dan ook voor de meeste mensen niet nodig. Uitzondering zijn vrouwen met een kinderwens, omdat bewezen is dat zij extra foliumzuur nodig hebben. Dat kunnen velen niet voldoende uit de voeding halen. Ouderen in verpleeghuizen hebben baat bij extra vitamine D."

"Verder hebben we geen supplementen nodig. Het kan zelfs schadelijk zijn als je middelen slikt die meer bevatten dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid. Vitamine C bijvoorbeeld is een antioxidant en helpt tegen vrije radicalen. Slik je te veel vitamine C, dan wordt het zelf een vrije radicaal en schiet je je doel voorbij. We moeten ons niet te veel laten beïnvloeden door de reclame die het gebruik van vitaminepillen promoot."

"Ook is het niet zo dat onze voeding minder vitamines en mineralen bevat dan vroeger. We moeten proberen ons basisvoedsel juist wat meer in ere te herstellen. Neem de aardappel. Die wordt gezien als dikmaker waar verder niets inzit en die je alleen maar kunt koken of frituren. Weet je hoeveel aardappelrecepten er eigenlijk zijn? En je staat nog versteld als ik je vertel dat in één grote aardappel net zoveel vitamine C zit als in één stuk fruit."

"Verder bevat een aardappel magnesium, ijzer, kalium en voedingsvezel (in de schil) en weinig calorieën. Ja, wel als je hem frituurt, maar ook dan kun je dat op een gezonde manier doen. In plaats van naar vitaminesupplementen te grijpen, kunnen we beter meer energie steken in hoe we gezond kunnen eten."

Dorinde van Herk, voedingsdeskundige: "Gevarieerd eten is beter dan een vitaminepil."

"Met een gezond voedingspatroon, waarin alle componenten voor komen, krijg je genoeg vitamines en mineralen binnen. Die componenten zijn dan groenten en fruit, brood, granen en andere zetmeelproducten, zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers, vetten en olie en dranken. De nieuwe Schijf van Vijf dus."

"Vitamine B12 en ijzer zitten veel in vlees, dus voor een vegetariër is het wat moeilijker om die stoffen binnen te krijgen. Voor hen adviseer ik meer melkproducten, kaas en zeker drie keer per week vleesvervangers. Ik raad veganisten, mensen die helemaal geen dierlijke producten eten, aan om zich goed te verdiepen in welke voedingsstoffen zij dan moeten eten om geen essentiële tekorten te krijgen. Zij kunnen eventueel aanvulling zoeken in vitaminetabletten."

"Wie een gezond eetpatroon heeft, hoeft verder geen extra vitamines te slikken. Een uitzondering zijn ouderen en kinderen. Voor hen geldt het advies om extra vitamine D te nemen. Ben je toch van mening dat je niet helemaal gezond eet en wel wat extra vitamines kunt gebruiken? Let dan goed op welke vitaminepillen je koopt. Sommige bevatten meer dan 100 procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid en dat is echt flauwekul. Daarnaast zijn vitaminepillen geen vervanging voor groenten en fruit. Er zitten bijvoorbeeld geen vezels in."

"Weet je niet zeker of je iets extra's nodig hebt, ga dan naar je huisarts of een voedingsdeskundige. Zij kunnen je eetpatroon in kaart brengen en je zo goed adviseren. Je ziet de laatste tijd trouwens ook veel fruitdrankjes. Die kun je prima drinken wanneer je eens een dagje geen twee stuks fruit hebt gegeten. Maar ook hier geldt: het is geen vervanging van fruit, het is een aanvulling. Wees je bewust van wat je eet en eet gevarieerd."

Suzan Tuinier, voedingsdeskundige bij het Vitamine Informatie Bureau: "Goede informatie voorkomt paniek."

"Er is zoveel te doen over vitamines, mineralen en gezond eten. Daarom is het belangrijk om goed voorgelicht te zijn. Weet wat er speelt, weet wat je nodig hebt. Het is bekend dat bij vegetariërs, veganisten en ouderen een tekort kan ontstaan aan vitamine B12. Deze vitamine komt vooral voor in dierlijke producten. Als je die niet eet, moet je een vervanging zoeken. Oudere mensen missen echter een stofje in de maag. Hierdoor kan deze vitamine niet goed meer opgenomen worden. Ook maagzuurremmers hebben een negatieve invloed op de opname van vitamine B12."

"Mensen horen van alles over een mogelijk B12-tekort, waardoor ze een beetje in paniek raken en lukraak vitaminepillen slikken. Dat is in principe niet nodig, want het is een vitamine waar je lichaam een voorraadje van aanmaakt. Klachten, zoals gebrek aan eetlust en ademnood, ontstaan pas na jarenlang tekort. Het is wel zo dat een chronisch gebrek aan B12 ertoe kan leiden dat het zenuwstelsel en geheugen wordt aangetast. Een aanbeveling kan dan ook zijn om ouderen, die deze vitamine zelf niet meer kunnen aanmaken, injecties te geven."

"Bij oudere mensen en jonge kinderen kan ook een tekort aan vitamine D ontstaan. Deze vitamine krijg je binnen via de voeding, maar wordt ook aangemaakt via de huid. Dat proces verloopt bij ouderen niet goed meer en kinderen onder de 4 jaar kunnen dat nog niet. Het blijkt dat het geven van extra vitamine D aan kinderen er helaas vaak bij inschiet. Toch is het een belangrijke vitamine voor de botontwikkeling! De Gezondheidsraad komt niet voor niets binnenkort met een vitamine D rapport en ik verwacht dat de richtlijnen en adviezen over inname van vitamine D aangepast zullen worden. Vrouwen die zwanger willen worden hebben extra foliumzuur (B11) nodig."
 
"Een veelgehoorde opmerking is dat natuurlijke vitamines beter door het lichaam opgenomen worden dan synthetische. Dat is niet altijd het geval. Voor de meeste vitamines uit de B-groep geldt dat de synthetische vitamine juist beter wordt opgenomen. Vitamines uit de E-groep kun je beter via je voeding binnenkrijgen. Over het algemeen kun je zeggen dat wanneer je gezond eet, je geen extra vitaminepillen of voedingssupplementen nodig hebt. Zit je in een periode waarin je wat minder gezond eet, dan kunnen laaggedoseerde vitaminepillen best een prima aanvulling zijn."