Ouder worden en slaap

De fabel:

Ouderen slapen slechter omdat ze minder slaap nodig hebben.

De deskundige

Psychologe Winni Hofman, universitair docente slaap en slaapstoornissen aan de Universiteit van Amsterdam, geeft slaaptherapie via internet. “Dat je minder slaap nodig hebt met het ouder worden, is niet waar. Wel ga je met het stijgen van de leeftijd minder díep slapen, waardoor je ’s nachts iets vaker wakker kunt worden. Ook verandert het ritme van slapen en wakker zijn. Al vanaf je twintigste jaar wordt je biologische klok, die de slaap reguleert, minder flexibel. Is het vóór die tijd geen enkel probleem om tot 5 uur ’s morgens door te feesten, daarna kun je steeds minder makkelijk ‘schuiven’ met je slaap. Je kunt ook eerder op de avond slaap krijgen en daardoor weer vroeger wakker zijn.

Het is trouwens goed om te weten dat lang niet iedereen zeven uur slaap per nacht nodig heeft. Sommige mensen hebben aan vijf uur voldoende. Hoeveel slaap je nodig hebt, hangt ver der niet zozeer af van je leeftijd, maar van wat je overdag doet. Ben je actief, dan slaap je ’s nachts meestal goed. Zit je overdag te suffen en te knikkebollen, dan lig je ’s nachts klaarwakker. Maar al slaap je wat lichter, ook als je ouder wordt moet je goéd kunnen slapen.Iedereen slaapt wel eens een nachtje wat minder, maar geregeld drie of vier nachten per week slecht slapen is echt geen normaal ouderdomsverschijnsel dat je maar moet accepteren.”

De feiten

Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap heeft één op de drie volwassenen geregeld problemen met de slaap; 10 tot 15 procent raadpleegt daarvoor een arts. De helft van alle patiënten met slaapklachten is jonger dan 65 jaar, een kwart is tussen de 65 en 75, en nog eens een kwart is ouder dan 75. Chronisch slecht slapen is een serieus gezondheidsprobleem. Het verhoogt de kans op diabetes en op hart- en vaatziekten. Ook krijg je last van moeheid, prikkelbaarheid, verminderde concentratie en een verminderd prestatievermogen.

Dit kun je doen om klachten te voorkomen

• Houd de slaapkamer stil, koel en donker. Gebruik hem alleen om te slapen of te vrijen. 
• Zelfs een klein beetje licht, zoals van de digitale wekker, kan ervoor zorgen dat de aanmaak van het slaaphormoon melatonine ’s nachts afneemt. Daardoor kan de slaap verstoord raken.
• Zorg voor een goed bed, matras en hoofdkussen en voor prettig zittende nachtkleding.
• Je slaapt beter als je overdag actief bent.
• Drink in de uren voordat je gaat slapen geen koffie of alcohol, eet geen copieuze maaltijden en vermijd forse inspanningen.
• Ga alleen naar bed als je je slaperig voelt. Slaap je na een kwartier nog niet? Sta op en lees wat op de bank tot je slaap krijgt.
• Sta elke dag op dezelfde tijd op, ook als je maar kort hebt geslapen.
• Zorg dat je op een gezond gewicht blijft. Mensen die te dik zijn, hebben een verhoogde kans op slecht slapen.

Wanneer moet je naar de dokter?
Als je langer dan drie weken gedurende drie of vier nachten achter elkaar zeer slecht slaapt, en als dat gevolgen heeft voor jouw functioneren overdag. Je huisarts kan beoordelen of de slapeloosheid een teken is van een ziekte of een bijwerking van medicijnen, en je eventueel doorverwijzen voor een slaapcursus of slaaptherapie.