Ik eet al een poos ketogeen. Het gaat langzaam, maar ik ben al 23 kilogram afgevallen. Nu hoor ik steeds dat je met een trage schildklier niet ketogeen kunt eten omdat je schildklier insuline nodig zou hebben? Dat lijkt me niet te kloppen, maar ik weet het niet zeker. Weet jij het zeker?
Elly
Linda Hogervorst, diëtist:
Bedankt voor je vraag. Wat knap dat je al 23 kilogram bent afgevallen!
Traagwerkende schildklier
Wetenschappers doen nog veel onderzoek naar de complexe interactie tussen de schildklier(hormonen) en insuline. Er zijn in de afgelopen jaren namelijk tegenstrijdige resultaten naar voren gekomen. Uit bepaalde onderzoeken bleek dat een traagwerkende schildklier (hypothyreoïdie) - gekenmerkt door (te) weinig schildklierhormonen - een risicofactor is voor insulineresistentie. Dat wil zeggen: minder gevoelig voor insuline ondanks normale of zelfs verhoogde concentraties insuline in het bloed. Dit is ongezond, omdat insulineresistentie onder andere het risico op diabetes type 2 en verstoorde cholesterolwaarden vergroot. Andere wetenschappelijke onderzoeken hebben bij mensen met hypothyreoïdie echter geen verhoogd risico op insulineresistentie gevonden. Of het gebruik van schildkliermedicatie hier al dan niet invloed op heeft, is ook nog niet helemaal duidelijk.
Ketogeen dieet
De staat van "ketose" kan worden opgewekt door te vasten of door een voedingspatroon hoog in vet en laag in koolhydraten te volgen. De verhouding is ongeveer 4:1 (maar soms wordt 3:1 of 2:1 ook gebruikt). Dat wil zeggen: kilocalorieën (kcal) uit vet : kcal uit eiwitten en koolhydraten. Een voedingspatroon dat minder dan 50 gram koolhydraten per dag bevat, kan tot milde ketose leiden. Een voedingspatroon dat minder dan 20 gram koolhydraten bevat kan tot aanzienlijkere ketose leiden.
Weetje?
Wist je dat je het aan iemands adem kunt ruiken als hij/zij in staat van ketose verkeerd? Tijdens de productie van ketonen komt er namelijk aceton vrij. Deze aceton wordt vervolgens uitgeademd.
Ketogeen dieet en insuline
Onder normale voedingsomstandigheden gebruikt het lichaam voornamelijk glucose (koolhydraten) en vetten als energiebron. Voornamelijk de rode bloedcellen, de hersenen en de nieren zijn afhankelijk van glucose. Als je een ketogeen dieet volgt, dreigen deze weefsels ineens te weinig glucose binnen te krijgen. Gelukkig is het lichaam in staat om zich aan te passen aan deze veranderde omstandigheden. De lever gebruikt dan vetzuren om ketonen te produceren. Deze ketonen worden vervolgens vrijgegeven aan het bloed, waardoor ze door het gehele lichaam als alternatieve energiebron kunnen fungeren.
Het ketogeen dieet wordt geassocieerd met een onveranderde of zelfs verbeterde insulinegevoeligheid ten opzichte van een "gewoon" voedingspatroon. Het volgen van een ketogeen dieet zou dus misschien zelfs voordelig kunnen zijn wanneer ervan uitgegaan kan worden dat het risico op insulineresistentie bij mensen met hypothyreoïdie inderdaad verhoogd is. Ook op de langere termijn zou het volgen van een ketogeen dieet voordelen kunnen bieden.
Het volgen van het ketogeen dieet heeft echter ook nadelen. Ten eerste is het een relatief moeilijk dieet om te volgen. Vaak is er begeleiding bij nodig. Ten tweede komen er (soms tijdelijke) bijwerkingen voor bij het volgen van het ketogeen dieet, namelijk: misselijkheid, licht in het hoofd, vermoeidheid, zwak voelen, koud voelen, diarree en hoofdpijn.
Conclusie
Bij mensen met een traagwerkende schildklier zou het kunnen zijn dat het lichaam minder goed reageert op de aanwezige insuline (maar dat is niet bij iedereen het geval). Hierdoor stijgen de insulinewaarden in het bloed.
Het ketogeen dieet heeft nadelen, maar ook voordelen. Eén van de voordelen van het ketogeen dieet is dat de gevoeligheid voor insuline kan verbeteren. Ook (veel) gewichtsverlies kan de gevoeligheid voor insuline verbeteren. Hierdoor zullen de (mogelijk) verhoogde insulinewaarden weer dalen.
Let op: dit is gebaseerd op tegenstrijdige wetenschappelijke onderzoeken. Als je echt wilt weten hoe jouw insulinegevoeligheid ervoor staat, dan raad ik aan een afspraak te maken met jouw (huis)arts. Er is in ieder geval niet een directe aanleiding om te stoppen met het ketogeen dieet.
Linda Hogervorst is freelance diëtist en heeft een master’s degree in Nutrition and Health. Ze is eigenaar van de eenmanszaak Into Food. Inmiddels beantwoordt ze geen expertvragen meer voor Gezondheidsnet.
Heb je ook een vraag? Stel deze dan aan een van onze experts. Ga met spoedeisende vragen altijd naar je huisarts, daarvoor zijn de experts niet de aangewezen persoon. Ze stellen ook geen diagnoses. De overige voorwaarden vind je hier.
