Verplaatsing van de eierstok naar de bovenarm
Sommige jonge vrouwen met kanker zijn na de behandeling voor de ziekte onvruchtbaar. Gelukkig zijn er dan methoden om de vruchtbaarheid te ‘bewaren’ voor later. Dat kan door eicellen, embryo’s of zelfs hele eierstokken in te vriezen. Het is echter ook mogelijk om de eierstokken in de bovenarm te plaatsen. GezondheidsNet stelde Gynaecoloog Carina Hilders van het Reinier de Graaf Ziekenhuis vijf vragen over deze methode.
1. Voor wie is deze methode geschikt?
“Deze methode is ontwikkeld voor jonge vrouwen(tot 35 jaar) met kanker bij wie het bekken bestraald moet worden. Tijdens bestraling van dit gebied, bijvoorbeeld bij behandeling van baarmoederhalskanker, zullen de eierstokken hun functie verliezen, waardoor de vrouw onvruchtbaar wordt. Door de transplantatie kan de eierstok zijn functie behouden.“
2. Hoe gaat de transplantatie in zijn werk?
“Het betreft een transplantatie van een hele eierstok naar de bovenarm. De eierstok, zo'n 2 tot 3 centimeter groot, wordt tussen twee spierlagen geplaatst en direct gekoppeld aan de bloedvaten van de arm. Over het algemeen kan dit uitgevoerd worden tijdens een operatie die de kankerpatiënt toch al moet ondergaan. Bijvoorbeeld bij het verwijderen van de baarmoeder.
Als de vrouw na de behandeling van kanker graag kinderen wil krijgen, kan de eierstok in sommige gevallen teruggeplaatst worden. Bij andere vrouwen kunnen de eicellen uit de bovenarm gehaald worden en gebruikt worden voor bevruchting. Als bij de vrouw de baarmoeder nog werkzaam is kan zij het kind zelf dragen, is dit niet het geval dan kan een draagmoeder dit voor haar doen.”
3. Wordt deze methode al veel toegepast?
“De transplantatie van een eierstok naar de bovenarm is nog een vrij nieuwe methode. Op wereldniveau is het nog weinig toegepast, in Nederland een keer succesvol. Het betreft een vrij lastige operatie, dus deze wordt ook niet zomaar bij iedereen uitgevoerd.
Dit is sterk afhankelijk van de omstandigheden, de indicatie. Bij bestraling van de bekken is de transplantatiemethode geschikt, bij een andere indicatie kan de voorkeur uitgaan naar bijvoorbeeld invriezen.”
4. Wat is het belangrijkste voordeel ten opzichte van het invriezen?
“Bij het invriezen van weefsel gaan altijd eicellen verloren tijdens het bevriezen en ontdooien. Een vrouw wordt geboren met een grote reservevoorraad eicellen, maar die voorraad neemt met elke menstruatie af. Het verlies van eicellen kan dus zeker een nadeel zijn.
Tijdens de transplantatie van de eierstokken ontstaat er geen schade. De eierstokken worden direct aangesloten op de bloedvaten van de arm, waardoor er geen sprake is van zuurstoftekort. Er gaan dus geen eicellen verloren.
Daarnaast heeft de transplantatie geen invloed op de hormonale huishouding van de vrouw. Bij een verwijdering van de eierstokken kan een vrouw vervroegd in de overgang raken.”
5. Zijn er risico’s aan de eierstoktransplantatie verbonden?
“De transplantatie betreft een complexe operatie die niet veel gedaan wordt, vandaar dat een goede transplantatiearts noodzakelijk is. Verder zijn er echter weinig risico’s aan verbonden. De methode kan in principe ook bij iedere jonge vrouw uitgevoerd worden, mits er geen sprake is van een contra-indicatie. Dit zijn redenen of omstandigheden waarom de behandeling niet toegepast kan worden.
Voor sommige vrouwen is het een raar idee om de eierstok naar de bovenarm te verplaatsen. De Nederlandse vrouw die de transplantatie ondergaan heeft ondervond weinig last van de transplantatie. Tijdens de eisprong ervaarde zij soms een raar gevoel in haar arm, maar de transplantatie is succesvol geweest.”
