Koop je kanker bij de slager?

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat vlees een rol kan spelen in het ontstaan en dus ook in het voorkomen van kanker. Het gaat hierbij dan vooral om darmkanker. Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF) adviseert om de consumptie van rood vlees (zoals rund-, varkens en lamsvlees) te beperken en het eten van bewerkt vlees te vermijden.

Heem

Het is nog niet helemaal duidelijk waarom rood vlees het risico op darmkanker verhoogt. Wel is bekend dat rood vlees de ijzerrijke stof heem bevat. Deze stof geeft vlees de rode kleur. Heem kan de wand van de dikke darm beschadigen. Ook stimuleert heem de productie van stofjes die het DNA in onze lichaamscellen beschadigen (nitrosamines). Dit kan ook het risico op kanker verhogen.

500 gram

Het WRCF adviseert om niet meer dan 500 gram (bereid) rood vlees per week te eten. Ook het Voedingscentrum hanteert deze richtlijn. “Door te variëren met wit vlees (kip en kalkoen), vis en vleesvervangers blijft het risico op (darm)kanker beperkt.”, vult woordvoerder Roy van der Ploeg aan.

Ook Ellen Kampman, hoogleraar voeding en kanker aan de Wageningen Universiteit en de Amsterdamse VU, benadrukt de gevaren van rood vlees. Wel stelt zij dat veel onderzoeken naar de invloed van vlees niet zo sterk voor Nederland gelden. Veel onderzoek is uitgevoerd in de Verenigde Staten en Amerikanen gaan heel anders om met vlees. Onze porties zijn veel kleiner. Marsja Meijer woordvoerder van KWF Kankerbestrijding is ook van mening dat de meeste Nederlanders de maximale 500 gram niet halen.

Vleeswaren

De term bewerkt vlees verwijst naar vleesproducten die zijn gerookt, gezouten of op een andere manier zijn geconserveerd. Dit geldt voor bijna alle vleeswaren. Ook hier geldt dat Amerikaans onderzoek in mindere mate voor Nederland geldt. In het buitenland bevatten voorbewerkte vleesproducten vaak nitrosamines, kankerverwekkende stoffen. In Nederland komen deze echter bijna niet meer voor.

Volgens Kampan schuilt het grootste gevaar van de vleeswaren in het feit dat mensen niet weten dat dit ook rood vlees betreft. De term rood vlees verwijst naar de rauwe kleur van het product. Salami, pate en ham zijn dus ook rood en moeten dus ook in beperkte mate worden genuttigd.

Bereiding

Het Voedingscentrum adviseert ook om vlees niet te donker te bakken en verbrande stukken vlees niet te eten. De bereiding van vlees verhoogt mogelijk ook het risico op darmkanker. Volgens de WCRF is er weinig wetenschappelijk bewijs voor dit advies. Bakken, koken en stomen zijn in ieder geval gezond. Alleen met heel hoge temperaturen moeten we oppassen. Ook Kampman ziet de gevaren van de bereiding niet zo. “Uit onderzoek is gebleken dat Nederlanders vlees al heel snel te donker vinden. Wij zijn meer van het sudderen en het bakken op lage temperaturen. Te hoog vuur en te donker bakken gebeurt in Nederland heel weinig.”

Geen vlees?

In kleine hoeveelheden is rood vlees helemaal niet schadelijk. Je kunt dus met een gerust hart van je biefstukje genieten. Daarbij vormt rood vlees ook een waardevolle bron voor diverse voedingsstoffen als eiwitten, ijzer, zink en vitamine B12. Deze voedingstoffen kun je echter ook uit andere voedingsmiddelen halen zoals vis, noten, zaden, peulvruchten, eieren, groente en fruit.

Een gevarieerde voeding is daarbij het belangrijkst. Probeer daarnaast vlees niet als hoofdbestanddeel van de maaltijd te zien. Dan is het ook gemakkelijker om wekelijks niet meer dan die 500 gram te eten. Door te experimenteren met vis en gevogelte of vlees eens te vervangen door bonen en linzen, kom je ook al een heel eind.